Δεν είναι λίγες οι φορές που αγανακτούμε με τους συνανθρώπους μας. Άλλωτε για περισσότερο και άλλωτε για λιγότερο σημαντικές αφορμές. Οι αφορμές είναι πάντα εκέι, όμως, και περιμένουν τη δική μας αδυναμία για να τις χρησιμοποιήσουμε. Για αναρωτηθείτε, πόσες ήταν οι φορές που κάποιος αναιδής σας έκλαιψε τη σειρά στην τράπεζα, προσποιούμενος ότι έχει τον προηγούμενο αριθμό, που στην πραγματικότητα δεν έχει; Εκνευριστήκατε ή δώσατε τόπο στην οργή και λυπηθήκατε εκ μέρους του; Ή από την άλλη, πόσες φορές είδατε κάποιον να παρκάρει, Σάββατο βράδυ, σε ράμπα για συνανθρώπους μας με κινητικά προβλήματα, και να βγαίνει από φτιαγμένο Nissan με το λαμέ κουστούμι και την ξανθιά αιθέρια ύπαρξη δίπλα του; Τον επιπλήξατε; Και αν ναι πώς σας απάντησε: «ω μωρέ αδερφέ πολύ περίεργος έχεις γίνει..». Αυτά λοιπόν είναι δύο μόνο από τα αμέτρητα παραδείγματα ηλιθιότητας που συναντάμε καθημερινά στη ζωή μας. Γι’ αυτά και για άλλα πολλά γράφει στο βιβλίο του ο Άγγελος Ροδαφηνός, καθηγητής Ψυχολογίας στο City Liberal Studies, ενώ έχει διδάξει σε Πανεπιστήμια όπως το Sydney University of Technology, Wollongong University, Ithaca College, Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, Τ.Ε.Ι. Θεσσαλονίκης και το American College of Thessaloniki. Για να δούμε τί έχει α μας πει και ελπίζω να μην αναγνωρίσουμε τον εαυτό μας εκεί μέσα:
- Κύριε Ροδαφινέ, τί σας παρακίνησε να γράψετε αυτό το βιβλίο, δεύτερο στη σειρά μετά από το «Από πρίγκιπας βάτραχος και… τούμπαλιν: Πρακτικές ψυχολογικές τεχνικές, για να βελτιώσουμε τον εαυτό μας – ή τους άλλους»;
Αρκετοί παράγοντες.
-Η επιτυχία του προηγούμενου βιβλίου (από πρίγκιπας βάτραχος και τούμπαλιν) και η ανταπόκριση των αναγνωστών. Έλαβα εκατοντάδες email από ‘φανατικούς οπαδούς’ που όχι μόνο το απόλαυσαν αλλά μου έγραψαν για τις σημαντικές αλλαγές που έκαναν στη ζωή τους.
-Η αίσθηση ότι υπάρχουν σημαντικά πράγματα που αξίζουν περαιτέρω ανάλυση και αλλά που είχαν μείνει ανείπωτα.
-Η διαπίστωση ότι ενώ όλοι συμφωνούν με τον τίτλο κανείς δε θεωρεί τον εαυτό του ηλίθιο. Έγραψα λοιπόν το βιβλίο ως το 'καταστατικό' και ανέλαβα την προεδρία του συλλόγου των ηλίθιων. Έκτοτε αναζητώ μέλη, αλλά μάταια...
-Ποιοι είναι οι ‘ηλίθιοι’ στην καθημερινότητά μας;
Όποιος αντικρίζει το εξώφυλλο ή διαβάζει τον τίτλο, κουνάει το κεφάλι συγκαταβατικά συμφωνώντας: «Δίκιο έχει ο συγγραφέας, πράγματι είναι ανίκητοι», προφανώς σκεπτόμενος άτομα άλλα πλην του εαυτού του. Δεν ξέρω σε ποιους αναφέρονται, πάντως κανείς μέχρι τώρα δεν έχει τύχει να δει το βιβλίο και να συμφωνήσει: «Δίκιο έχει ο συγγραφέας, πράγματι είμαστε ανίκητοι». Αρχίζω να ανησυχώ μήπως οι ηλίθιοι είναι μυθικά πρόσωπα αφού ακόμη δε συνάντησα κανέναν…
Η αλήθεια είναι ότι όταν ξεκίνησα να γράφω το βιβλίο, κι εγώ στο μυαλό μου ‘τους άλλους’ είχα: τον διευθυντή, τον καθηγητή, τον διαιτητή, την ατζαμή οδηγό, τον αγενή υπάλληλο, το άγαρμπο γκαρσόν, τον ‘καθυστερημένο’ συνεργάτη, τον ενοχλητικό πωλητή, την… πεθερά και γενικότερα άτομα τα οποία δεν φέρονται ‘σωστά’ - δηλαδή ‘όπως θα θέλαμε να φέρονται εμείς’!
Όπως καταλαβαίνετε λοιπόν, η αναφορά μου δεν έχει να κάνει με διανοητικά καθυστερημένους, παρά με άτομα που απλά βλέπουν τα πράγματα διαφορετικά και έχουν άλλη αντιμετώπιση από τη δική μας.
Κάποια στιγμή όμως συνειδητοποίησα ότι ως διευθυντής, καθηγητής, οδηγός, συνεργάτης, συχνά είμαι εγώ ο ηλίθιος στη ζωή κάποιων άλλων, σύμφωνα με την άποψη των οποίων δεν συμπεριφέρομαι πάντα ‘σωστά’… δηλαδή όπως θα ήθελαν αυτοί!
Στη συνέχεια, αντιλήφθηκα ότι ακόμη πιο συχνά ήμουν ο ‘ηλίθιος’ για τον… εαυτό μου! Παράλογες ιδέες, αντιλήψεις και πιστεύω όπως: ‘πρέπει να με αγαπούν όλοι’, ‘πρέπει το σπίτι μου να είναι πάντα καθαρό’, ‘πρέπει να είμαι καλός σύζυγος, εραστής, μάνατζερ, πατέρας, γιος, φίλος…’, δημιουργούν προβλήματα και …‘ανισορροπίες’ για μας και για τους γύρω μας.
- Πιστεύεις ότι ο χαρακτήρας των ανθρώπων διαμορφώνεται, μη επιστρεπτή, κατά τα παιδικά-εφηβικά μας χρόνια, ή μπορούμε να βελτιωθούμε αισθητά; Δηλαδή, οι ηλίθιοι μπορούν να ελπίζουν;
Δύσκολη ερώτηση, αλλά ως γνωστόν έχω μια καλούτσικη απάντηση. Σύμφωνα με τις έρευνες στην ψυχολογία, η βασική δομή του χαρακτήρα μας διαμορφώνεται νωρίς. Αν όμως πιστεύαμε ότι οι άνθρωποι δεν αλλάζουν, τότε γονείς, εκπαιδευτικοί και ψυχολόγοι θα έπρεπε να σταματήσουμε τις προσπάθειες να αλλάξουμε τα παιδιά, τους έφηβους και τους ενήλικες (συμπεριλαμβανόμενου του εαυτού μας). Οι άνθρωποι αλλάζουν και μάλιστα συνέχεια. Στο πρώτο μου βιβλίο περιγράφω τεχνικές για να υποβοηθήσουμε την αλλαγή.
Ναι, μπορούμε να ελπίζουμε (με τον όρο ηλίθιοι δεν αναφέρομαι σε άτομα με νοητική στέρηση, αλλά σε αυτά που δε φέρονται όπως ‘πρέπει’ - δηλαδή όπως ‘εμείς θέλουμε’!).
-Είναι πράγματι ανίκητοι οι ηλίθιοι κύριε Ροδαφινέ;;
Ναι, αν τους (μας) αφήσεις. Όχι αν χρησιμοποιήσεις τις στρατηγικές και τις ασκήσεις που προτείνω. Το βιβλίο περιγράφει απλές ψυχολογικές εφαρμογές, παραδείγματα και ασκήσεις για καλύτερες σχέσεις, διαχείριση του στρες και ουσιαστική βελτίωση της ζωής. Εάν παρατηρήσατε, η ‘φυσιολογική’ ζωή που ζούμε δεν είναι πάντα μια ‘ικανοποιητική’ ζωή για πολλούς από μας.
-Πείτε μας λοιπόν λίγα λόγια για τη μέθοδο ‘Ρο’, που περιγρπάφεται στο βιβλίο σας;
Η μέθοδος ‘Ρο’ (παρακαλώ μη γίνει σύγχυση με τη μέθοδο ‘Ρω20’ του Λαζόπουλου) βασίζεται στο γνωστό ρητό των Ανώνυμων Αλκοολικών «Θεέ μου, δώσε μου το κουράγιο να αλλάξω αυτά που μπορώ να αλλάξω, την καρτερικότητα να αποδεχτώ αυτά που δεν μπορώ να αλλάξω και τη σοφία να καταλαβαίνω τη διαφορά». Οι περισσότεροι βέβαια την πατάμε στο τρίτο σκέλος, καθώς προσπαθούμε να αλλάξουμε πράγματα τα οποία είτε δεν αλλάζουν είτε δεν αξίζουν τον χρόνο και την ενέργεια που ξοδεύουμε για τη λύση τους. Η ποιότητα της ζωής μας εξαρτάται από την ικανότητα μας επίλυσης προβλημάτων. Η μέθοδος ‘Ρο’ είναι ένα απλό μα ολοκληρωμένο πρόγραμμα αντιμετώπισης προβλημάτων και διαχείρισης του στρες. Αφορά ένα απλό διάγραμμα, το οποίο ανάμεσα σε άλλα, περιλαμβάνει ερωτήσεις όπως οι ακόλουθες:
-Μπορώ να κάνω κάτι άμεσα, για να αντιμετωπίσω αυτό το πρόβλημα;
-Αξίζει τον κόπο να επενδύσω τόσον χρόνο κι ενέργεια για να το επιλύσω;
-Με ποιον τρόπο με βοηθά η παρούσα συμπεριφορά μου να αντιμετωπίσω το πρόβλημα;
-Τι μπορεί να συμβεί στον οργανισμό μου, εάν συνεχίσω να είμαι σε ένα στάδιο παραφροσύνης ή κατάθλιψης;
-Πόσον χρόνο μπορώ να παραμείνω σε αυτήν την κατάσταση χωρίς επιπτώσεις στην υγεία μου;
-Πώς μπορώ να χρησιμοποιήσω θετικά αυτήν την αποτυχία; Τι έχω μάθει από το συγκεκριμένο πάθημα; -Τι καλό βλέπω σε όλα αυτά;
-Εσείς εφαρμόζετε αυτά που διδάσκετε;
Ήμουν κι εγώ πρωταθλητής στα 15 μου· στην… ανησυχία. Δυστυχώς, ποτέ δεν έγινε Ολυμπιακό αγώνισμα, αλλιώς θα αγωνιζόμουν κι εγώ τότε για μια θέση στην παγκόσμια κατάταξη. Με είχαν διδάξει καλά. Οι γονείς μου ήταν και αυτοί πρωταθλητές! Άλλωστε, στην Ελλάδα έχουμε καλή Εθνική ομάδα στο άθλημα: «Μην κάνεις αυτό!», «μην κάνεις εκείνο!», «δεν έφαγες αρκετά!», «φόρεσε αυτά!», «πρόσεχε, θα χτυπήσεις!», «θα κρυώσεις!»… Χρόνια κράτησε αυτό το βιολί. Πέρασα κι εγώ τα πρώτα 24 –ολόκληρα!– χρόνια της ζωούλας μου, χωρίς να έχω ιδέα των όσων περιγράφω παρακάτω. Ομολογώ ότι, αν και η ζωή μου βελτιώθηκε αρκετά, αφού διάβασα και απέκτησα τις σχετικές γνώσεις γύρω από την ψυχολογία, συχνά ξεχνάω να τις εφαρμόσω. Μακάρι, βέβαια, να είχα αποκτήσει αυτές τις γνώσεις νωρίτερα, από το γυμνάσιο ή το δημοτικό!
-Σε τι κοινό απευθύνεστε;
Σε όλους. Στον καθένα που θέλει να μειώσει το στρες και να μάθει να αντιμετωπίζει με επιτυχία κάθε είδους πρόβλημα (πρόκληση), να γίνει δηλαδή ένας Ε.Ε.Π. ή Επαγγελματίας Επιλυτής Προβλημάτων. Στα άτομα που επιθυμούν να βελτιώσουν τη ζωή τους σε οποιονδήποτε τομέα, ακολουθώντας τη συμβουλή του προηγούμενου μου βιβλίου: ‘Σ.Κ.Α.Β.Ε.’ για Συνεχή και Ασταμάτητη Βελτίωση του Εαυτού’. Ο Al Order, ένας αθλητής ο οποίος αγωνίστηκε σε τέσσερις Ολυμπιάδες, και επομένως, επί 16 τουλάχιστο χρόνια ήταν σε κορυφαία φυσική κατάσταση, είπε μια μέρα, στα 40 του πια: «Ώσπου να το καταλάβω ότι η επιτυχία είναι 90% αποτέλεσμα του τι τρέχει μέσα στο μυαλό μας και 10% αποτέλεσμα του πώς εμείς τρέχουμε, είχα ήδη αποκτήσει το σώμα ενός συνταξιούχου πολίτη!» Μακάρι να διαβαστεί από τα νεαρά άτομα που τόσο έχουν ανάγκη αυτές τις γνώσεις ώστε να προλάβουν να ζήσουν περισσότερα υγιή και ευτυχισμένα χρόνια από εμάς τους λίγο παλαιότερους! Πείτε το λοιπόν σε έναν φίλο ή μία φίλη!
- Μία ευχή για τον κόσμο που θα διαβάσει το βιβλίο σας;
Δύο:
-να μην αφήσουν κανέναν κερατά να τους χαλάσει την ημέρα και
-να συνεχίσουν το... 'ΣΚΑΨΙΜΟ'. ('Σ.Κ.Α.Β.Ε.' σημαίνει Συνεχής και Ασταμάτητη Βελτίωση του Εαυτού - σε όλους τους τομείς).
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Σχολίασαν και τους ευχαριστώ: