Συνέντευξη του Σπύρου Βούγια, στο Σήμερα, της Θεσσαλονίκης.

Μιας και πολλοί μου είχατε ζητήσει απόψεις και θέσεις του Σπύρου. Να μια μικρή ιδέα!

Εδώ και αρκετούς μήνες, το ΠΑΣΟΚ ζητούσε επίμονα εκλογές, οι οποίες τελικά προκηρύχθηκαν για τις 4 Οκτωβρίου. Ήταν πραγματικά απαραίτητη η πρόωρη προσφυγή στις κάλπες δύο μόνον χρόνια μετά τις προηγούμενες εκλογές και μάλιστα μεσούσης της παγκόσμιας οικονομικής κρίσης;

Η αλήθεια είναι ότι η πολιτική της κυβέρνησης Καραμανλή μας οδήγησε σε εσωτερική κρίση πολύ πριν από τη διεθνή, αφού μέχρι το 2008 δεν υπήρξε ούτε ένας τομέας της οικονομίας που να εμφάνισε βελτίωση. Άφησε έτσι την οικονομία της Ελλάδας ανοχύρωτη απέναντι στην επερχόμενη κατάρρευση του νεοφιλελεύθερου μοντέλου. Ενδεικτικά αναφέρω ότι οι επιλογές της ΝΔ τα τελευταία 5,5 χρόνια οδήγησαν τη χώρα σε αναπτυξιακή επιβράδυνση, σε συρρίκνωση των δημοσίων επενδύσεων, στη διεύρυνση των κοινωνικών ανισοτήτων με φορο-επιδρομή στα χαμηλά και μεσαία εισοδηματικά στρώματα, στην εκτόξευση των τιμών και στην υπερχρέωση των νοικοκυριών, στην υποβάθμιση του κοινωνικού κράτους και στην έξαρση της διαφθοράς. Επιπλέον, ποιος μπορεί να ξεχάσει το τεράστιο οικονομικό, κοινωνικό και περιβαλλοντικό κόστος που είχαν οι καταστροφικές πυρκαγιές του 2007 και του 2009 στη ζωή του μισού πληθυσμού της χώρας; Κάτω από αυτές τις συνθήκες, πιστεύω ότι η πρόωρη προσφυγή στις κάλπες ήταν απολύτως αναγκαία. Όταν όλοι σχεδόν οι πολίτες μιας δημοκρατικής κοινωνίας φαίνεται να συμφωνούν ότι «πιάσαμε πάτο», οι εκλογές είναι η μόνη λύση στο αδιέξοδο.

Εάν οι δημοσκοπήσεις επιβεβαιωθούν και το ΠΑΣΟΚ κερδίσει στις προσεχείς εθνικές εκλογές, ποιες θα είναι οι πρώτες κινήσεις της κυβέρνησής σας;

Το ΠΑΣΟΚ έχει σχεδιάσει ένα ολοκληρωμένο πρόγραμμα για την χώρα το οποίο περιλαμβάνει πέντε βασικούς εθνικούς στόχους για τους οποίους δεσμευόμαστε: Καταρχάς θέλουμε να αποκαταστήσουμε το διεθνές και ευρωπαϊκό κύρος της Ελλάδας διαμορφώνοντας μια νέα στρατηγική στην εξωτερική πολιτική που θα παρεμβαίνει τολμηρά σε όλες τις μεγάλες διεθνείς εξελίξεις και θα υπερασπίζεται αποτελεσματικά τα εθνικά μας συμφέροντα. Ταυτόχρονα, χρειαζόμαστε άμεσα ένα πρόγραμμα σταθεροποίησης και ανάπτυξης που θα βασίζεται στην «πράσινη» οικονομία, το οποίο θα παράγει πλούτο και νέες θέσεις εργασίας για την χώρα επενδύοντας σε νέους παραγωγικούς τομείς, σε μια ποιοτική και ανταγωνιστική γεωργία, σε εναλλακτικές μορφές τουρισμού, στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, στις έξυπνες μεταφορές, σε νέα πρότυπα ενεργειακά κτίρια, στη σύγχρονη διαχείριση των απορριμμάτων και στο ηλεκτρονικό εμπόριο. Φυσικά, αυτό το νέο «πράσινο» πρότυπο ανάπτυξης θα συνδυαστεί με την εφαρμογή μιας νέας στρατηγικής για την παιδεία που θα απαντά στις σύγχρονες ανάγκες της νέας εποχής και που θα εξασφαλίζει την ατομική προοπτική κάθε νέου. Στους παραπάνω στόχους, προστίθεται επίσης η στήριξη του κοινωνικού κράτους, η διασφάλιση του δικαιώματος για ένα αξιοπρεπές επίπεδο διαβίωσης για όλους και κυρίως η καταπολέμηση των κοινωνικών αποκλεισμών και της ανισότητας. Όλα αυτά βεβαίως, έχουν μια προϋπόθεση, έχουν ένα προαπαιτούμενο. Κι αυτό είναι μια ευνομούμενη Πολιτεία. Για αυτό και στους κεντρικούς στόχους της νέας διακυβέρνησης συμπεριλαμβάνεται και το ξερίζωμα της διαφθοράς μέσα από την εφαρμογή ενός συνόλου συντονισμένων παρεμβάσεων που αφορούν το πολιτικό σύστημα, τους θεσμούς και τη δημόσια διοίκηση.

Θα είστε και πάλι υποψήφιος βουλευτής στην Α΄ Περιφέρεια Θεσσαλονίκης με το ΠΑΣΟΚ.

Πράγματι, το ΠΑΣΟΚ και ο Γιώργος Παπανδρέου με τίμησαν με την εμπιστοσύνη τους και θα κάνω ότι περνάει από το χέρι μου για να ανταποκριθώ στο όραμα της αναγέννησης της χώρας και της ανάδειξης της Θεσσαλονίκης ως Μητροπολιτικού Κέντρου. Τονίζω το τελευταίο διότι όπως έχω αναφέρει σε ένα από τα βιβλία μου παραφράζοντας τον Τάκη Σινόπουλο «είμαι ένας άνθρωπος που έρχεται συνεχώς από τη Θεσσαλονίκη» και η επιθυμία να συμμετάσχω σε αυτές τις εκλογές έχει ως αφετηριακό έναυσμα αυτό ακριβώς το δέσιμό μου με την πόλη. Εξάλλου, δεν σταμάτησα ποτέ να ασχολούμαι ενεργά με τα ζητήματα της Θεσσαλονίκης, μέσα από το Πανεπιστήμιο, τη συνεχή και μαχητική αρθρογραφία, αλλά και τη συμμετοχή μου σε οργανώσεις της κοινωνίας πολιτών, όπως το δίκτυο πολιτών metapolis το οποίο ανέπτυξε ποικίλες δραστηριότητες για την ανάδειξη και διαμόρφωση θέσεων πάνω σε πολεοδομικά, πολιτικά, περιβαλλοντικά και πολιτιστικά θέματα. Πιστεύω ότι αυτή τη φορά οι πολίτες της Θεσσαλονίκης θα με τιμήσουν με την ψήφο τους και θα μου δώσουν τη δυνατότητα να φανώ και πάλι χρήσιμος στην πόλη μου και στον τόπο.

Πώς κρίνετε λοιπόν την σημερινή κατάσταση της Θεσσαλονίκης;

Νομίζω πως όλοι βιώνουμε μια ζοφερή κατάσταση. Χωρίς στόχους, όραμα και σχέδιο η πόλη συνεχίζει να πορεύεται στο σκοτάδι με πολύ χαμηλή αυτοπεποίθηση και αυτοεκτίμηση, χωρίς ταυτότητα και αισιοδοξία. Η αλλαγή στην εξουσία από το 2004 και μετά χειροτέρεψε ακόμη περισσότερο την κατάσταση παρά τις ελπίδες που υποτίθεται πως δημιούργησε η καταγωγή του πρωθυπουργού. Αποκορύφωμα αυτής της κεντρικής αδιαφορίας αλλά και της τοπικής αφωνίας (με δήμαρχο υπερβολικά κομματικό και νομάρχη αποκλειστικά τηλεοπτικό) υπήρξε το Βατερλώ στη διεκδίκηση της EXPO του 2008 όπου η Θεσσαλονίκη έχασε την μάχη από την επαρχιακή Σαραγόσα της Ισπανίας με κωμικοτραγικό τρόπο. Στο πλαίσιο αυτό, το μετρό της πόλης προχωράει με ρυθμούς χελώνας, με τριτοκοσμικά εργοτάξια και καθυστερημένους μετροπόντικες. Το νέο της δημαρχείο, απαραίτητο βέβαια, ολοκληρώνεται σε λάθος μέρος, εκεί όπου θα έπρεπε να ενοποιηθούν οι χώροι των μουσείων με το πάρκο της Έκθεσης και το Πανεπιστήμιο. Είναι φανερό πως η ΔΕΘ πρέπει να φύγει αμέσως από τη σημερινή της θέση και να μετακινηθεί Δυτικά για το καλό της ίδιας αλλά και του κέντρου της πόλης. Η υποθαλάσσια αρτηρία ματαιώθηκε αφού η αρχικά σωστή ιδέα μιας μεγάλου μήκους παρακαμπτήριας σήραγγας μετατράπηκε αδικαιολόγητα σε ένα ασύμφορο, αντιλειτουργικό έργο με συμβατικά διόδια στη είσοδο της πόλης και περιβαλλοντική υποβάθμιση της παραλιακής ζώνης κατοικίας. Η θαλάσσια συγκοινωνία ξεχάστηκε στα συρτάρια των γραφειοκρατών της Περιφέρειας και στην κοντόφθαλμη πολιτική της αποκλειστικής αυτοκίνησης. Η πόλη είναι παραδομένη σήμερα στην άναρχη κίνηση των Ι.Χ., όχι τόσο για χρήσιμες μετακινήσεις όσο για αναζήτηση θέσης και ανεξέλεγκτη υπαίθρια στάθμευση, έχοντας μεταβληθεί σε ένα τεράστιο πάρκινγκ, μια απέραντη μάντρα αυτοκινήτων.

Τι θα μπορούσε να αλλάξει την πορεία της πόλης προς την εσωστρέφεια και την απαξίωση;

Πέρα από τις προφανείς διαπιστώσεις και την ανακυκλούμενη γκρίνια που έχει γίνει η αγαπημένη συνήθεια των Θεσσαλονικέων, απαιτείται ένα ολοκληρωμένο σχέδιο με φαντασία και ρεαλισμό, που να συγκροτεί ξανά την κατακερματισμένη εικόνα και την ταυτότητα της πόλης. Στο σχέδιο αυτό χωράνε όλα όσα ονειρευτήκαμε συζητήσαμε, μελετήσαμε και προτείναμε και για τα οποία αγωνίστηκαν χωρίς αποτέλεσμα πολλοί άνθρωποι τα τελευταία 30 χρόνια. Το σχέδιο αυτό περιλαμβάνει, καταρχάς, προτάσεις που αφορούν στον συγκοινωνιακό σχεδιασμό της πόλης, την πολεοδομική της αναδιάταξη, την ανάδειξη ενός ευρωπαϊκού επιπέδου πολιτιστικού προφίλ, την διεκδίκηση μιας πραγματικής ποιότητας ζωής για τον πολίτη.

Ο κόσμος θέλει να ακούσει συγκεκριμένα μέτρα. Πώς εξειδικεύονται οι προτάσεις σας;

Ας μου επιτραπεί, ως συγκοινωνιολόγος, να ξεκινήσω από τον τομέα των συγκοινωνιών. Εδώ, οι προτάσεις που θέτω προς συζήτηση περιλαμβάνουν το μετρό από τις δυτικές συνοικίες έως την Καλαμαριά, ένα σύγχρονο τραμ στην Όλγας και την Τσιμισκή από το αεροδρόμιο μέχρι τα ΚΤΕΛ, τη θαλάσσια συγκοινωνία, τις εκτεταμένες πεζοδρομήσεις, τον περιορισμό της κυκλοφορίας των Ι.Χ. στο κέντρο, τα χιλιάδες δωρεάν ποδήλατα, τα καθαρά λεωφορεία σε αποκλειστικές λωρίδες, τα αναβαθμισμένα ταξί, τα οικολογικά Ι.Χ. με κυκλοφοριακά κίνητρα για τη χρήση τους, τα φαρδιά ελεύθερα από εμπόδια πεζοδρόμια για τους πεζούς και τα ΑΜΕΑ.

Στο επίπεδο του πολεοδομικού σχεδιασμού, απαιτείται η ανάδειξη των ιστορικών μνημείων της πόλης, η σύνδεση των πάρκων με το πανεπιστήμιο, η απομάκρυνση της ΔΕΘ, η δημιουργία αρχαιολογικών περιπάτων, η προαγωγή του πολιτισμού της καθημερινής ζωής.

Όσον αφορά τα πολιτιστικά, αυτονόητη είναι η ανάγκη ενίσχυσης του διεθνούς φεστιβάλ κινηματογράφου, των Ευρωπαϊκών βραβείων θεάτρου, του φεστιβάλ τζαζ, των μπιενάλε (εικαστικής και φωτογραφικής), των αναστημένων «Δημητρίων», των αξιόλογων μουσείων της Θεσσαλονίκης, της ιδιαίτερης λογοτεχνικής και μουσικής σκηνής της πόλης. Όλα αυτά, και πολλά άλλα μουσικά, θεατρικά και εικαστικά γεγονότα, οφείλουν να γίνουν κτήμα ολόκληρης της πόλης: του φοιτητόκοσμου, των εργαζομένων, του κάθε πολίτη. Διάσπαρτα παντού, όλο το χρόνο, σε όλο το μήκος και το πλάτος της πόλης, μπορούν να γίνουν αφετηρία πολιτισμικής ανάτασης και εξόδου από την καθημερινή μιζέρια.

Είναι σήμερα εφικτά όλα αυτά;

Αν όλα αυτά φαίνονται πολλά, μπορούν να γίνουν παράλληλα αλλά και σταδιακά, χωρίς άγχος και πίεση σε μια διαδικασία μετάβασης από μια αραχνιασμένη και χαμηλοτάβανη σε μια ανοιχτή, λαμπερή, ολόφωτη πόλη. Γιατί τα βασικά υλικά υπάρχουν: η γεωγραφική της θέση στο σταυροδρόμι των αξόνων, η στενή επαφή της με τη θάλασσα, η αμφιθεατρική της ανάπτυξη, ο νέος κόσμος και οι φοιτητές που της δίνουν ενέργεια και κίνηση, τα βυζαντινά μνημεία, η κατασταλαγμένη σοφία των ανθρώπων όταν βγαίνουν από τη μιζέρια της παθητικότητας που τους έχουν επιβάλει. Υπάρχουν όμως και αναγκαίες συνθήκες για αυτήν την αλλαγή: Οπωσδήποτε θα βοηθήσει η αλλαγή στη διοίκηση του Δήμου που κρατάει την πόλη αιχμάλωτη από το 1986. Οι δημοτικές εκλογές του 2010 θα είναι καθοριστικές για την υλοποίηση του σχεδίου που περιγράφηκε και για την μελλοντική πορεία της πόλης. Και βέβαια, πιο άμεσα, η ψήφος στις εκλογές της 4ης Οκτωβρίου. Το ΠΑΣΟΚ, με τον Γιώργο Παπανδρέου, είναι έτοιμο να αναλάβει ξανά την ευθύνη της διακυβέρνησης της χώρας και να προχωρήσει σε θεμελιώδεις και προοδευτικές μεταρρυθμίσεις που θα αντιμετωπίσουν τα νέα προβλήματα της οικονομίας και της κοινωνικής συνοχής, με το βλέμμα στραμμένο στο αύριο και στους πολλούς. Η Θεσσαλονίκη και η Ελλάδα χρειάζονται μια νέα μεγάλη αλλαγή. Για τη μεγάλη αυτή αλλαγή το ΠΑΣΟΚ διαθέτει ολοκληρωμένο σχέδιο αλλά και ανθρώπους με πείρα, ήθος και θέληση για δουλειά που θα το φέρουν εις πέρας.